Προληπτική οδοντιατρική

Πώς δρα το φθόριο

Το φθόριο είναι απαραίτητο για τη στοματική υγεία. Ιδιαίτερα, για τα δόντια των παιδιών και των εφήβων τα οποία είναι πιο ευαίσθητα στην τερηδόνα. Η δράση του είναι τοπική. Απορροφάται από την αδαμαντίνη και την κάνει πιο ανθεκτική στην επίθεση των οξέων που παράγουν τα μικρόβια και είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση της τερηδόνας.

Το φθόριο είναι συστατικό πολλών προϊόντων που χρησιμοποιούνται, είτε στο σπίτι, όπως είναι οι οδοντόπαστες, οι ταμπλέτες φθορίου και τα στοματικά διαλύματα, είτε στο οδοντιατρείο, ως ζελέ ή βερνίκι φθορίου.

Φθορίωση στο οδοντιατρείο

Η φθορίωση είναι μια διαδικασία απλή και ασφαλής που γίνεται στο ιατρείο με σκευάσματα που έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε φθόριο, σε σχέση με τα φθοριούχα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στο σπίτι.

Ο οδοντίατρος χρησιμοποιεί το φθόριο είτε ως ζελέ το οποίο εφαρμόζεται με τη βοήθεια ειδικών δισκαρίων, είτε ως βερνίκι με επάλειψη των δοντιών.

Συχνότητα φθορίωσης

Στα παιδιά η φθορίωση, συνήθως, γίνεται δύο φορές το χρόνο. Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις που η φθορίωση γίνεται συχνότερα, 3-4 φορές το χρόνο, κυρίως σε παιδιά που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας. Η συχνότητα καθορίζεται από τον παιδοδοντίατρο ο οποίος καθορίζει το εξατομικευμένο πρόγραμμα φθορίωσης για τον κάθε ασθενή.

Φθοριούχα προϊόντα για χρήση στο σπίτι

Φθοριούχες οδοντόκρεμες

Η χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας συνιστάται ως το καλύτερο μέσο πρόληψης της τερηδόνας. Η εξάπλωση της χρήσης της τα τελευταία χρόνια στον αναπτυγμένο κόσμο συνέβαλε στη ραγδαία μείωση της τερηδόνας.

Η στοματική υγιεινή πρέπει να αρχίζει από τη στιγμή που εμφανίζεται το πρώτο δόντι, αν και πολλοί παιδοδοντίατροι προτείνουν ο καθαρισμός του στόματος του μωρού να αρχίζει ακόμη και πριν ανατείλει το πρώτο δόντι. Οι γονείς πρέπει να είναι προσεκτικοί ως προς την ποσότητα της οδοντόκρεμας που χρησιμοποιείται και να συμβουλεύονται τον παιδοδοντίατρο. Για τα παιδιά 3-6 ετών η ποσότητα πρέπει να είναι μεγέθους ενός μπιζελιού, ενώ για τα παιδιά κάτω των 3 ετών, πρέπει να είναι ελάχιστη, ένα ίχνος επάνω στην οδοντόβουρτσα. Επίσης, οι γονείς πρέπει να εκπαιδεύουν αλλά και να επιβλέπουν τα παιδιά τους, ώστε να μη καταπίνουν την οδοντόκρεμα.

Δισκία φθορίου και φθοριούχα στοματοπλύματα

Τα δισκία φθορίου και τα φθοριούχα στοματοπλύματα χορηγούνται από τον παιδοδοντίατρο σε παιδιά και εφήβους για  χρήση στο σπίτι. Αποτελούν συμπληρωματικούς τρόπους χορήγησης φθορίου. Είναι απαραίτητη η συνταγή του παιδοδοντιάτρου, ο οποίος και δίνει τις κατάλληλες οδηγίες. Τα δισκία φθορίου χορηγούνται κυρίως σε νήπια για τοπική χρήση, ενώ τα στοματοπλύματα σε παιδιά πάνω από 6-7 ετών. Και στα στοματοπλύματα, ο παιδοδοντίατρος θα προτείνει εκείνο που έχει την κατάλληλη περιεκτικότητα σε φθόριο και θα δώσει και τις σχετικές οδηγίες χρήσης.

• Οι μασητικές επιφάνειες των οπίσθιων δοντιών (γομφίων και προγομφίων) δεν είναι λείες, αλλά έχουν μικρές οπές και αύλακες (σχισμές). Εκεί παγιδεύονται υπολείμματα τροφών και μικρόβια. Επειδή ο καθαρισμός των δοντιών αυτών, λόγω θέσεως, είναι πιο δύσκολος, κυρίως, για τα παιδιά, τα μικρόβια και τα οξέα που παράγονται δεν απομακρύνονται, με αποτέλεσμα τα δόντια να εμφανίζουν τερηδόνα.

  Sealant σε οπές-σχισμές και αύλακες δοντιών

   

  Οι προληπτικές καλύψεις (sealants) αποφράσσουν τις οπές και τις σχισμές των δοντιών και λειτουργούν προληπτικά ως εμπόδιο στη συγκέντρωση υπολειμμάτων τροφών και στο σχηματισμό μικροβιακής πλάκας, η οποία είναι υπεύθυνη για τον τερηδονισμό των δοντιών. Παράλληλα, διευκολύνουν τη στοματική υγιεινή με την λείανση της μασητικής επιφάνειας.

  Διαδικασία

  Οι προληπτικές εμφράξεις (Sealants) είναι μία μέθοδος πρόληψης της τερηδόνας απλή, ανώδυνη και ασφαλής. Τοποθετούνται στις μασητικές επιφάνειες των δοντιών χωρίς να αφαιρεθεί οδοντική ουσία. Η τοποθέτηση είναι γρήγορη και γίνεται σε μία επίσκεψη, χωρίς αναισθησία. Ακολουθείται η εξής διαδικασία:

  • καθαρισμός και προετοιμασία του δοντιού, για να δεχθεί την επικάλυψη
  • κάλυψη όλων των οπών και σχισμών της μασητικής επιφάνειας του δοντιού με σύνθετη ρητίνη
  • φωτοπολυμερισμός για συγκόλληση της ρητίνης και σκλήρυνση

  Τοποθέτηση sealant σε οπές-σχισμές και αύλακες δοντιών

   

  Διάρκεια

  Οι προληπτικές καλύψεις, γενικά, διαρκούν αρκετό χρονικό διάστημα, εφόσον έχουν τοποθετηθεί σωστά και δεν υπάρχει κάποια αποκόλληση. Σημαντικό ρόλο, επίσης, παίζει και η σωστή στοματική υγιεινή. Στους τακτικούς ελέγχους, ο οδοντίατρος εξετάζει εάν οι προληπτικές εμφράξεις είναι άθικτες ή υπάρχει κάποια αποκόλληση. Σ’ αυτήν την περίπτωση και εφόσον κριθεί αναγκαίο, συμπληρώνεται ή επαναλαμβάνεται η θεραπεία.

  Προληπτικές εμφράξεις (Sealants) σε παιδιά

  Οι προληπτικές εμφράξεις συνιστώνται ιδιαίτερα στα παιδιά λόγω του αυξημένου κινδύνου τερηδόνας. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά εμφανίζουν τερηδόνα σε πολύ μεγάλο ποσοστό, ιδιαίτερα στους γομφίους και προγομφίους.

  Πρέπει να εφαρμόζονται αμέσως μετά την ανατολή των μόνιμων δοντιών. Οι πρώτοι γομφίοι ανατέλλουν, συνήθως, στην ηλικία των 6 ετών, ενώ οι δεύτεροι στην ηλικία των 12-13 ετών.

  Ο κίνδυνος τερηδόνας στα παιδιά είναι πολύ υψηλός, αφενός λόγω κατανάλωσης τροφών και αναψυκτικών υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη, αφετέρου λόγω της μη επιμελημένης στοματικής υγιεινής. Αυτό οφείλεται στην αδεξιότητα, λόγω ηλικίας, των παιδιών να βουρτσίσουν τα δόντια τους και στη δυσκολία καθαρισμού λόγω θέσης των δοντιών. Αλλά και οι γονείς έχουν ένα μέρος ευθύνης, διότι δεν επιμένουν στο σχολαστικό βούρτσισμα των δοντιών αυτών, επειδή συχνά τα συγχέουν με τα νεογιλά που συνυπάρχουν στο στόμα, τα οποία με το πρόσχημα ότι θα αντικατασταθούν, συνήθως, τα παραμελούν.

  Προληπτικές εμφράξεις (Sealants) σε εφήβους και σε ενήλικες

  Οι προληπτικές καλύψεις προφυλάσσουν τα δόντια από την τερηδόνα. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες μπορούν να βάλουν και αυτοί εμφράξεις από σύνθετη ρητίνη αρκεί τα δόντια τους να μην έχουν σφραγίσματα. Ιδιαίτερα συνιστώνται σε άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας είτε λόγω ξηροστομίας, είτε λόγω χρήσης φαρμάκων επιβαρυντικών για την αδαμαντίνη, είτε για άλλους λόγους.